Kalender Cursussen 2024 – 2025

Een gratis kennismakingsdag in september biedt aan belangstellenden de gelegenheid om kennis te maken met de inhoud en de werking van SCFA.

Naast een inleiding in oosterse en westerse filosofie wordt tevens een eerste stap gezet in het vergelijken van wereldbeelden via het comparatieve model van Ulrich Libbrecht.

Tijdens de volgende acht cursusdagen bestuderen we de grote periodes in de geschiedenis van de filosofie, die de grondslag hebben gelegd voor het hedendaagse denken in Oost en West. We zien hoe in verschillende culturen gelijktijdig ontwikkelingen hebben plaatsgevonden die vandaag beschouwd worden als de eeste vormen van filosofie.

Gedurende vier dagen oosterse en vier dagen westerse filosofie gaan we op zoek naar de bakermat van de grote denktradities en maken we kennis met de belangrijkste tendensen van de Indiase, de Chinese, de antieke en moderne westerse filosofie.

Het tweede cursusjaar bouwt voort op het eerste.

Er wordt nader ingegaan op de verdere ontwikkelingen in zowel het Indiase, het Chinese als het westerse denken. Opnieuw zijn er telkens vier dagen gewijd aan enerzijds oosterse en anderzijds westerse filosofie.

We zien hoe in de verschillende denktradities, vaak in samenhang met historische gebeurtenissen en veranderingen op sociaal-politiek vlak, oude ideeën evolueren en nieuwe ideeën ingang vinden. In India en China volgen we de ontwikkelingen van het hindoeïsme, het boeddhisme, het confucianisme en het taoïsme van de late oudheid tot in vroegmoderne tijden. Wat de westerse filosofie betreft, wordt de draad opgepikt in de late 18e – vroege 19e eeuw. Aan de hand van grote filosofen waaronder Kant, Hegel, Marx, Schopenhauer, Nietzsche, Heidegger en Derrida bestuderen we de ontwikkeling van belangrijke stromingen uit de laatmoderne en hedendaagse westerse filosofie tot diep in de 20ste eeuw.

Het tweede jaar wordt afgesloten met een eerste dag over comparatieve filosofie, die de brug vormt naar het derde jaar.

Met de basiskennis van de voorgaande twee jaren als achtergrond en uitgangspunt gaan we de dialoog aan met culturen en denktradities die tot nog toe weinig of niet aan bod kwamen. Vervolgens besteden we aandacht aan vormen van wisselwerking tussen westerse filosofie en oosters denken.

Ten slotte wordt in de comparatieve filosofie nagedacht over de mogelijkheden om verschillende manieren van denken uit Oost en West te vergelijken en te integreren in een model. De vergelijkende methode biedt immers mogelijkheden tot wederzijds begrijpen. Naast het model van comparatieve filosofie ontwikkeld door Ulrich Libbrecht, wordt ook aandacht besteed aan andere vormen van comparatief denken.

De cursusdagen in het derde jaar krijgen alternerende invullingen en worden dus niet jaarlijks maar tweejaarlijks geprogrammeerd (A en B).

De tegenstelling tussen de opvatting dat de werkelijkheid maakbaar is dan wel gegeven heeft diepe historische en geografische wortels. Traditioneel stelt men dat de niet-westerse en premoderne westerse culturen vertrekken van de natuurlijke gegevenheid van de werkelijkheid, terwijl de moderne westerling gelooft in de maakbaarheid ervan.

In dit themajaar willen we op een meer genuanceerde manier naar deze dichotomie kijken. Hoe verhoudt maakbaarheid zich tot gegevenheid? Hoe is die verhouding in het domein van de zorg? Kunnen we migratie managen of heeft migratie een eigen organisch verloop? Kan de mens de klimaatcrisis zelf overmeesteren of dient hij ook rekening te houden met omstandigheden waarop hij geen vat heeft?