Kalender Cursussen 2025-2026

Een gratis kennismakingsdag in september biedt aan belangstellenden de gelegenheid om kennis te maken met de inhoud en de werking van SCFA. Naast een inleiding in oosterse en westerse filosofie wordt tevens een eerste stap gezet in het vergelijken van wereldbeelden via het comparatieve model van Ulrich Libbrecht.

Tijdens de volgende acht cursusdagen bestuderen we de grote periodes in de geschiedenis van de filosofie, die de grondslag hebben gelegd voor het hedendaagse denken in Oost en West. We zien hoe in verschillende culturen gelijktijdig ontwikkelingen hebben plaatsgevonden die vandaag beschouwd worden als de eerste vormen van filosofie.

Gedurende vier dagen oosterse en vier dagen westerse filosofie gaan we op zoek naar de bakermat van de grote denktradities en maken we kennis met de belangrijkste tendensen van de Indiase, de Chinese, de antieke en de moderne westerse filosofie.

Het tweede cursusjaar bouwt voort op het eerste. Er wordt nader ingegaan op de verdere ontwikkelingen in zowel het Indiase, het Chinese als het westerse denken. Opnieuw zijn er telkens vier dagen gewijd aan enerzijds oosterse en anderzijds westerse filosofie.

We zien hoe in de verschillende denktradities, vaak in samenhang met historische gebeurtenissen en veranderingen op sociaal-politiek vlak, oude ideeën evolueren en nieuwe ideeën ingang vinden. In India en China volgen we de ontwikkelingen van het hindoeïsme, het boeddhisme, het confucianisme en het taoïsme van de late oudheid tot in vroegmoderne tijden. Wat de westerse filosofie betreft, wordt de draad opgepikt in de late 18e – vroege 19e eeuw. Aan de hand van grote filosofen waaronder Kant, Hegel, Marx, Schopenhauer, Nietzsche, Heidegger en Derrida bestuderen we de ontwikkeling van belangrijke stromingen uit de laatmoderne en hedendaagse westerse filosofie tot diep in de 20ste eeuw.

Het tweede jaar wordt afgesloten met een eerste dag over comparatieve filosofie, die de brug vormt naar het derde jaar.

Met de basiskennis van de voorgaande twee jaren als achtergrond en uitgangspunt gaan we de dialoog aan met culturen en denktradities die tot nog toe weinig of niet aan bod kwamen. Vervolgens besteden we aandacht aan vormen van wisselwerking tussen westerse filosofie en oosters denken.

In de comparatieve filosofie wordt nagedacht over de mogelijkheden om verschillende manieren van denken uit Oost en West te vergelijken en te integreren in een model. De vergelijkende methode biedt immers mogelijkheden tot wederzijds begrijpen. Naast het model van comparatieve filosofie ontwikkeld door Ulrich Libbrecht, wordt ook aandacht besteed aan andere vormen van comparatief denken.

De cursusdagen in het derde jaar krijgen alternerende invullingen en worden dus niet jaarlijks maar tweejaarlijks geprogrammeerd.

Filosofisch denken is als de bedding van een rivier die zich in de loop van de geschiedenis steeds verlegt. Filosofen leggen zich nooit neer bij schijnbare vanzelfsprekendheden, hoe populair die ook mogen zijn. Gevoelig voor de historische evolutie gaan ze allereerst na hoe de vanzelfsprekende uitgangspunten veranderd zijn, om vervolgens te beoordelen wat daarvan de gevolgen zijn.

Zo kijken filosofen naar het stromende water in de bedding, zonder de bedding zelf uit het oog te verliezen. Ze distantiëren zich van wie zich slechts laat meedrijven. Liever varen ze tegen de stroom in, rakelen op wat doorgaans wordt vergeten, stellen tegenover niets ontziende macht vormen van tegenmacht.