Albert Camus / Kamel Daoud
Leestip: (Bart Dessein)
Albert Camus, L’Étranger. Parijs: Gallimard, 1942
Kamel Daoud, Meursault, contre-enquête. Alger: Éditions barzakh, 2013
De vermaarde Dictionnaire des Oeuvres de tous les temps et de tous les pays (uitgegeven door Robert Laffont) schrijft het volgende over L’Étranger (De Vreemdeling) van Albert Camus (geboren in Mondovi in Frans-Algerije in 1913), een werk dat zich situeert in Frans-Algerije (waar het ‘Front de Libération Nationale’ in 1954 de oorlog verklaarde aan de Franse machthebbers, wat leidde tot een onafhankelijkheidsoorlog die tot 1962 zou duren):
“Het enorme succes van L’Étranger is geen toeval […] Meursault belichaamde voor het eerste de absurde mens (of beter de naaktheid van de mens tegenover de absurditeit) […] Meursault […] toont ons de absurditeit van de wereld. De aanwezigheid van Meursault dient niet om de absurditeit te bewijzen, maar ze fundeert ze. Het is aan ons om er dit idee uit af te leiden.” (“L’immense succès de L’Étranger n’est pas un hasard […] Meursault incarnait pour la première fois l’homme absurde (ou plutôt la nudité de l’homme devant l’absurde) […] Meursault […] nous montre l’absurdité du monde, elle ne la démontre pas; elle la fonde et c’est à nous d’en déduire la notion”; Dictionnaire des Oeuvres de tous les temps et de tous les pays, vol.2, p.778).
De absurde moord op de onbekende jonge Algerijn Moussa door Meursault is door de Algerijnse schrijver Kamel Daoud (1970–) aangegrepen om hetzelfde verhaal te vertellen vanuit het oogpunt van ‘de broer van de Arabier’. Op meesterlijke manier belicht Meursault, contre-enquête de absurditeit die door Albert Camus verwoord werd vanuit het perspectief van het slachtoffer. Zoals op de achterflap van het boek staat:
“Hij is de broer van ‘de Arabier’ die vermoord werd door een zekere Meursault wiens misdaad wordt verteld in een beroemde roman uit de 20ste eeuw. Zeventig jaar na de feiten geeft Haroun een naam en een verhaal aan Moussa die per ongeluk stierf op een te zonnig strand in Algiers. Avond na avond, in een bar in Oran, herkauwt de oude man zijn eenzaamheid, zijn woede tegen mensen die zo hard een god nodig hebben, zijn ontzetting over een land dat hem teleurgesteld heeft. Een vreemdeling onder de zijnen, wil hij met ongetemde woede en frustratie dit verhaal afsluiten en uiteindelijk sterven. […] Meursault, contre-enquête […] werpt de vraag over identiteit en de erfenis die het heden bepalen op”. (“Il est le frère de ‘L’arabe’ tué par un certain Meursault dont le crime est relaté dans un célèbre roman du XXe siècle. Soixante-dix ans après les faits, Haroun redonne un nom et une histoire à Moussa, mort par hazard sur une plage d’Alger trop ensoleillée. Soir après soir, dans un bar d’Oran, le vieillard rumine sa solitude, sa colère contre les hommes qui ont tant besoin d’un dieu, son désarroi face à un pays qui l’a déçu. Étranger parmi les siens, rage et frustration inentamées, il voudrait clore cette histoire et mourir enfin. […] Meursault, contre-enquête […] pour évoquer la question de l’identité et des héritages qui conditionnent le present”).
Meursault, contre-enquête is ook in Nederlandse vertaling beschikbaar: Moussa, of de dood van een Arabier, vertaald door Manik Sarkar. Amsterdam: Ambo|Anthos, 2015.