Muren 3
€30.00 – €35.00
Muren in India en het jodendom
- Docent(en): Tine Vekemans, Ludo Abicht
- Jaar: themajaar
- Datum: 6 november 2021
Beschrijving
VM: Ludo Abicht
Muren. Van Jericho tot Jeruzalem.
Wanneer we met de Bijbel beginnen – en heel de geschiedenis van Israël/Palestina is één grote ontwikkeling van het Bijbelse verhaal – hebben muren vanaf het begin een centrale rol gespeeld in de bewustzijnsvorming van de bewoners van het Midden-Oosten. Het begint met de mythe van de wonderbaarlijke instorting van de muren van Jericho die, via de omwegen van het christendom en de slavernij, nog steeds actueel blijven voor de Amerikaanse Zwarten (“and the walls came tumbling down…”). Het tweeduizend jaar lange diasporaverhaal kan worden samengevat in de religieuze extase aan de Klaagmuur, die na de overwinning van 1967 officieel de “Westelijke Muur” genoemd werd, en die de hoop op de uiteindelijke heropbouw van de Tempel levend houdt. En dan hebben we nog het “afscheidingshek” of “de apartheidsmuur” tussen Israël en de Palestijnen, het meest zichtbare symbool van het nog steeds niet opgeloste conflict tussen de twee volkeren die van Abraham afstammen.
NM: Tine Vekemans
Religieuze wetmatigheid, sociaal anker, koloniaal verzinsel?
Concurrerende perspectieven op het Indiase kastesysteem
In een Belgische context bekend zijn met een variatie aan hokjes en muren, onder meer in de vorm van verzuiling, gilden, standen en klassen. Desondanks spreekt de socio-economische differentiatie van het Zuid-Aziatische subcontinent toch vaak tot de verbeelding. De klassieke narratieven over kaste vertellen echter slechts de helft van het verhaal, en leggen zelden verbanden met andere onderverdelingen en ongelijkheden. Deze les wil de studenten laten kennismaken met de complexiteit van kaste: soms onoverkomelijke muur, dan weer trapleuning; soms een oude sluier van spinrag, of zelfs een hersenspinsel.
Het eerste deel van de les geeft een introductie tot het Indiase kastensysteem, en reikt een aantal kernbegrippen aan die doorheen de les gebruikt zullen worden. Hiervoor benaderen we het kastensysteem door middel van definities in klassieke sociologische handboeken, en bekijken we welke religieuze teksten aan de basis zouden kunnen liggen van deze vorm van socio-economische differentiatie. We gaan tot slot ook na hoe het systeem in meer detail werd bestudeerd door laat 19de en 20ste-eeuwse Europese sociologen, en zo geïncorporeerd werd in de Brits-Indiase administratie.
Het tweede deel van de les stapt af van de klassieke theorie en bekijkt het kastensysteem vanuit verschillende perspectieven. Sinds de 19de eeuw ijverden Indiase politici en hervormers voor het afschaffen van kaste. Andere stemmen verdedigen een minder rigide versie van het systeem als een waardevolle vorm van duurzame sociale verankering. In het verlengde daarvan wordt wel eens aangehaald dat het Europese hokjes denken en de imperiale verdeel-en-heersstrategieën hebben geleid tot de constructie van een kastensysteem dat weinig of niets te maken heeft met de reële situatie op het Zuid-Aziatische subcontinent. Tot slot bekijken we een aantal recente cases uit de Indiase politiek en het academisch onderzoek die de tegenstrijdigheden van kaste in het hedendaagse India blootleggen.
° Oostende 1936
Ludo Abicht studeerde Klassieke Filologie (Centrale Examencommissie), Germaanse Filologie (RU Gent) en Filosofie (Nijmegen, Tuebingen), Germaanse Letteren (Univ Cincinnati) met een proefschrift over de Praagse joods-Duitse auteur Paul Adler. Hij doceerde literatuur en filosofie aan de universiteiten van New Brunswick (Canada), Antioch en Berkeley (USA). Vanaf 1984 aan de U Antwerpen, aan het dept. Politieke Wetenschappen, het HIVT-RUCA en de Plantijn Hogeschool, Antwerpen. Gastprofessor aan de VU Brussel en de U Gent. Emeritus Hoogleraar Literatuur en Filosofie aan de UA en de Hogeschool Antwerpen sinds oktober 2001.
Van 1995-2002 was hij ook voorzitter van het Frans Masereelfonds. Hij was titularis van de leerstoel Calewaert aan de VUB In het akademiejaar 2004-2005.
Hij is auteur van boeken over filosofie, ethiek, joodse cultuur, interculturaliteit en het Midden-Oosten, nationalisme en democratie, onder meer:
De joden van Antwerpen; Mensen in Israël en Palestina; Humor, Vrijheid en Wijsheid van de joden; Filosofie is voor iedereen; Goed leven is goed samenleven; Brood, Rozen en Utopie; De zure druiven van de oorlog; De joden van België; De tocht door de woestijn; Het vredesproces in het Beloofde Land; De herinnering is een vorm van Hoop; Intelligente emotie; Eén maat en één gewicht; Een kritisch essay over Israël-Palestina; Democratiën sterven liggend; Zin in filosofie; Ware Geuzen zijn Turks noch paaps; De geschiedenis van de joden van de Lage Landen; De Verlichting vandaag; Het Lunapark en andere plekken. Autobiografisch materiaal; Israël-Palestina. Tweespraak over oorzaken en oplossingen (met André Gantman); Zin en Inzicht. Een filosofisch Uitzicht voor iedereen (met Hendrik Opdebeeck); De haan van Asklepios: pleidooi voor een positief atheïsme; Gewoon volk eerst! Waarom populistisch en gemeen geen scheldwoorden zijn; De bijbel: een vrij zinnige lezing; Patriottisme kent geen grenzen; De eeuwige kop van Jood. Een geschiedenis van het antisemitisme.
Co Authors :
Tine Vekemans behaalde een kandidatuursdiploma (2005), een master (2007), en een doctoraatsdiploma (2019) in de Indische Talen en Culturen aan de Universiteit Gent, en werkt er sinds 2019 als postdoctoraal onderzoeker aan de vakgroep Talen en Culturen. Als lesgever ligt haar focus op de (vroeg)moderne en hedendaagse geschiedenis van Zuid-Azië (17de eeuw tot heden). Als onderzoeker is ze gefascineerd door de impact van migratie op religie en religieuze beleving, en door de rol die digitale media in religieuze migrantengemeenschappen kunnen spelen. De resultaten van haar veldwerk in Jain-gemeenschappen in België, India, het Verenigd Koninkrijk, en Noord-Amerika zijn sinds 2014 in tal van academische tijdschriften en handboeken gepubliceerd. Haar doctoraatsthesis ‘Digital religion in a transnational context’ zal in 2022 in boekvorm verschijnen.
