Middeleeuws denken 4

Beschrijving

Iedere dag worden wij geconfronteerd met een variëteit aan mensen, dieren en dingen. Ook in onszelf treffen we een constant veranderende stroom van gedachten, gevoelens en herinneringen aan. Wat is een juiste houding ten opzichte van deze twee niveaus van veelheid? Meister Eckhart en zenmeester Dogen geven een tijdloos en urgent antwoord op deze vraag.

In plaats van de soms bedreigende veelheid te ontvluchten, is het volgens beide auteurs beter om haar te accepteren. Eckhart stelt dat alles voortkomt uit één geheimzinnige bron die ons verstand te boven gaat en die wij aanduiden met het woord ‘God’. Dogen poneert dat alle dingen elkaar op een verborgen wijze ondersteunen en doordringen; dat is de boeddhanatuur.

Levenskunst houdt volgens deze denkers dan ook in: je afstemmen op het ene. De mens die zich in dit proces bekwaamt, laat zijn ‘dikke ik’ los en verbindt zich verregaand met alles en iedereen om hem heen. Op die manier vindt hij de volmaakte rust, namelijk te midden van alle drukte binnen en buiten hem. Bovendien oefent zo’n mens zich in sociale virtuositeit en flexibiliteit: eigenschappen die Dogen met de vrouwelijke kracht yin associeert en Eckhart belichaamd ziet in Bijbelse vrouwen, zoals Martha. Wie zich op die manier met het bestaan verbindt, ontdekt dat het zijn zin in zichzelf draagt: de weg ontstaat door te gaan.

Michel Dijkstra

Michel Dijkstra is onafhankelijk geleerde op het gebied van oosterse filosofie en westerse mystiek.
Hij promoveerde op een vergelijking tussen Meister Eckhart en zenmeester Dōgen. Artikelen van zijn hand verschijnen regelmatig in Filosofie Magazine en Filosofie – Tijdschrift.

Recente publicaties:

In alle dingen heb ik rust gezocht: de weg naar eenheid van Meister Eckhart en zenmeester Dōgen (publieksversie proefschrift). Vantilt, 2019, eerste druk. Tweede druk Boom Uitgevers, 2020.

Wuwei ubuntu buen vivir: levenskunsten uit de hele wereld, met Simone Bassie. ISVW Uitgevers, 2020.

De essentie van Dōgen. ISVW Uitgevers, 2020.

Intimiteit en onthechting: levenskunst tussen oost en west. Boom Uitgevers, 2021.

Hōjōki: Mijn leven als kluizenaar – schrijven tussen schoonheid en ascese, met Jos Vos (vert.). Stuivenberg, 2022.

 

Website

https://micheldijkstra.info/