Tijd 7
€30.00 – €40.00
Cyclische versus lineaire geschiedenisfilosofie
- Docent(en): Koen Verrycken
- Jaar: themajaar
- Datum: 11 maart 2023
Beschrijving
Hoewel het begrip ‘filosofie van de geschiedenis’ pas in 1765 door Voltaire werd gecreëerd, is het denken over geschiedenis en tijd reeds in het oude Griekenland en het Jodendom begonnen. Traditioneel neemt men aan dat de Griekse opvatting van de geschiedenis ‘cyclisch’ was en de Joods-christelijke opvatting ‘lineair’, al zijn er ook in het Griekse denken elementen van een lineair geschiedenisbegrip (progressief of regressief) terug te vinden. Als voorbeeld van een cyclische Griekse visie op tijd en geschiedenis nemen we Plato, als voorbeeld van een lineaire conceptie de geschiedenistheologie van Augustinus.
In de Moderne Tijd (17de – 19de eeuw) domineert een profane lineaire geschiedenisfilosofie, vooral maar niet uitsluitend een filosofie van de vooruitgang (voorbeeld Condorcet). Daarnaast is er de terugkeer van een cyclisch model (voorbeelden Vico en Lasaulx). De Moderne geschiedenisfilosofie culmineert in de geschiedenisfilosofie van Hegel, een dialectische vooruitgangsfilosofie met tegelijk cyclische elementen.
In de Hedendaagse periode is Spengler de belangrijkste vertegenwoordiger van een cyclische geschiedenisfilosofie. Als voorbeeld van een recente lineaire en optimistische geschiedenisfilosofie nemen we Fukuyama.
Aanbevolen literatuur
Koen Verrycken, Geschiedenis, antropologie en schuld. Douglas Murray en de geschiedenisfilosofie, Brussel, ASP, 2021, 255 p.
Professor emeritus Koen Verrycken is Doctor in de Wijsbegeerte, Licentiaat in de Klassieke Filologie, Licentiaat in de Geschiedenis (Oudheid) en Kandidaat in de Oosterse Filologie en Geschiedenis. Hij doceerde onder meer antieke filosofie, geschiedenisfilosofie en metafysica aan de Universiteit Antwerpen. Hij was bestuurslid en later ondervoorzitter van de SCFA.
Publicaties:
Dialectiek van de Griekse Verlichting, Academic and Scientific Publishers, Brussel, 2023
Geschiedenis, antropologie en schuld. Douglas Murray en de geschiedenisfilosofie, Academic and Scientific Publishers, Brussel, 2021
Athene of Jeruzalem. De filosofie en de heilige waarheid, Academic and Scientific Publishers, Brussel, 2019
Giacomo Casanova’s Histoire de ma vie. Polytropie, demonie en melancholie, Academic and Scientific Publishers, Brussel, 2017
“The Metaphysics of Ammonius Son of Hermeias”, in R. Sorabji ed., Aristotle Transformed. The Ancient Commentators and Their Influence, Bloomsbury, Londen enz., 20162, p. 215-250
“Bonte goden. Polychromie en ideologie”, in Streven 83 (2016), p. 55-65
Onverborgenheid en eros. Het lichaam achter de Griekse filosofie, Academic and Scientific Publishers, Brussel, 2015
“John Philoponus”, in L.P. Gerson ed., The Cambridge History of Philosophy in Late Antiquity, Cambridge University Press, Cambridge 20152, p. 733-755
Metaphors in Modern and Contemporary Philosophy, Academic and Scientific Publishers, Brussel, 2013 (co-editor)
“Aristoteles op de Mont-Saint-Michel. Reflecties bij de Gouguenheim-affaire”, in Streven 78 (2011), p. 963-973
W. Dilthey. De onmogelijkheid van de metafysica, Damon, Budel, 2010 (coauteur)
