Ontmoetingen 2
Ontmoetingen met de oudste tradities
1. De axiale tijd en de dynamiek van het transcendente
2. Max Müller en hoe het confucianisme een wereldgodsdienst werd
- Jaar: speciale editie
- Datum: 27 februari 2021
- Tijdstip:: 9.30 uur tot 12.30 uur
Description
Stijn Latré over De axiale tijd en de dynamiek van het transcendente
Kort na de tweede wereldoorlog muntte Karl Jaspers de term ‘Achsenzeit’. Met deze term bedoelde hij de enggeestigheid van een al te eurocentrische, christelijke filosofie van de geschiedenis te doorbreken.
In deze lezing staan we eerst stil bij de voorgeschiedenis van de term ‘axiale tijd’. Vervolgens gaan we aan de hand van de analyse van Marcel Gauchet na wat nu precies typerend is voor het axiale tijdperk: welke logica, welke structurele mogelijkheden zitten verborgen in het axiale tijdperk? Het antwoord zit deels in een nieuwe, dynamische verhouding tot het transcendente. In een derde en laatste deel kijken we hoe deze ‘dynamiek van het transcendente’ heeft doorgewerkt in het ontstaan van de moderne tijd en haar vooruitgangsdenken.
Bart Dessein over Max Müller en hoe het confucianisme een wereldgodsdienst werd
In de context van de negentiende Europese expansie over de rest van de wereld, verkreeg Europa kennis over de wereldbeschouwingen, filosofieën en religies van Azië en Afrika. Hieruit ontwikkelde zich aan de Europese universiteiten de nieuwe discipline van ‘vergelijkende godsdienstwetenschappen’. Friedrich Max Müller (1823–1900), professor aan de universiteit van Oxford kan als de grondlegger van deze nieuwe discipline beschouwd worden. Zelf had hij geen kennis van het Chinees, maar geïnspireerd door de eerste, christelijk geïnspireerde vertalingen van de confucianistische werken, nam hij het confucianisme op in zijn befaamde reeks “The Sacred Books of the East”.
Op deze lesdag wordt niet enkel ingegaan op hoe en op basis van welke elementen uit de confucianistische leer, het confucianisme in Europa als een religie beschouwd werd, maar ook hoe deze classificering in China zelf aanleiding gaf tot het herdefiniëren van het confucianisme.
Stijn Latré (1978) promoveerde in 2008 aan de KU Leuven tot doctor in de wijsbegeerte met een proefschrift over Charles Taylor.
Hij werkte als vormingsmedewerker bij Missio, was als onderzoeker en docent verbonden aan de Universiteit Antwerpen, en als lector aan Thomas More. Sinds 2019 is hij directeur van UCSIA vzw.
Co Authors :
Bart Dessein (PhD Universiteit Gent 1994) is gewoon hoogleraar in het Departement Talen en Culturen (afdeling China) van de Universiteit Gent. Hij is er voorzitter van de onderzoeksgroep ‘East Asian Culture in Perspective: Identity, Historical Consciousness, Modernity’. Daarnaast is hij ook Honorary Professor aan Liaoning University, Volksrepubliek China en Gastprofessor aan Shanghai University, Volksrepubliek China. Tevens is hij bestuurslid van het Belgisch Instituut voor Hogere Chinese Studiën. Hij is voormalig vice-voorzitter van de ‘European Association for Chinese Philosophy’, en van 2016 tot 2022 was hij voorzitter van de ‘European Association for Chinese Studies’. Vanaf 1 september 2024 tot 31 augustus 2027 is hij aan de Universiteit Gent ‘Francqui Onderzoekshoogleraar’. Vanaf januari 2025 is hij Directeur van de Koninklijke Academie voor Overzeese Wetenschappen.
Bart Dessein heeft voornamelijk gepubliceerd over de vroege boeddhistische filosofie en de invloed van de klassieke Chinese filosofie op actueel China.
Recente publicaties:
– Bart Dessein (2023). “Kātyāyanīputra and the Large Commentary (Mahāvibhāṣā). The Development of Abhidharma Literature and of a Sarvāstivāda Self-identity”, in The Routledge Handbook of Indian Buddhist Philosophy. Edited by William Edelglass, Pierre-Julien Harter and Sara McClintock. London and New York: Routledge, pp.172-187.
– Bart Dessein (2022). “Stairs of Stones and Clouds: Dragons, Immortals, and Monks on Mount Lu”, in Thomas Jülch (ed.), Buddhism and Daoism on the Holy Mountains of China, 21-68. Mélanges chinois et bouddhique. Leuven: Peeters.
– Bart Dessein (2022). “Heelheid en Veelheid”, in Marlies de Munck, Herbert De Vriese, Jasper van de Vijver & Geert Van Eekert (ds.), Filosofie als Roeping. Kalmthout: Pelckmans, pp.221-228.
– Bart Dessein (2022). “Temps absolu, temps relatif, et ‘bouddhisme humaniste’, in Mahinda Deegalle (ed.), Dharmayātrā. A Felicitation Volume in Honour of Venerable Tampalawela Dhammaratana. Paris: Nuvis, pp.151-161
– Bart Dessein (2022). “The Chinese translation of Indian Buddhist Verses: Dharmatrāta’s Saṃyuktābhidharmahṛdaya, Za apitan xin lun”, in Jin Siyan and Nicolas de Ribas (eds.), Transferts culturels: Concept et Art. Paris: You Feng, pp.13-22.
