Tijd 3
€30.00 – €40.00
Tijd en tijdbeleving in China
- Jaar: themajaar
- Datum: 5 november 2022
Beschrijving
Tijdloosheid en eeuwen die slechts zestig jaar duren:
Tijdrekening en kalenders zijn niet universeel. In de Westerse wereld is tegenwoordig de Gregoriaanse kalender in gebruik. Deze naar Paus Gregorius XIII genoemde kalender werd in 1582 ingevoerd en was een aanpassing van de juliaanse kalender die naar Julius Caesar genoemd was.
Niet alleen binnen eenzelfde culturele context zijn er in de loop der tijden verschillende kalenders in gebruik geweest; ook andere culturen kunnen een eigen kalender hebben.
Dit geldt ook voor China, waar er traditioneel een lunisolaire kalender gebruikt werd. Op vandaag wordt die lunisolaire kalender (ook wel de ‘boerenkalender’ genoemd) gebruikt naast de ‘Westerse’ kalender.
Ook referentiepunten kunnen verschillen. Waar in het Westen de referentie naar Christus (voor en na Christus) gangbaar is, is dit in China niet het geval. Hier werd met regeerperiodes en dynastieën gewerkt, een gebruik dat op vandaag in Taiwan nog steeds bestaat.
Deze civiele eerder dan religieuze referenties nemen niet weg dat verschillende filosofieën en religies in China hun eigen interpretatie van ‘tijd’ en ‘tijdbeleving’ hebben. Zo hebben confucianisten en taoïsten een verschillend tijdsconcept, en zijn deze tijdsconcepten op zich weer anders dan die in het boeddhisme.
In deze lezing wordt ingegaan op de bijzonderheden van de Chinese civiele tijdrekening zoals die in de confucianistische samenleving gehanteerd werd en op de oorsprong van deze jaartelling (eeuwen die slechts zestig jaar duren), en op de bijzonderheden van de interpretatie van tijd in het taoïsme en het Chinese boeddhisme (tijdloosheid).
Bart Dessein (PhD Universiteit Gent 1994) is gewoon hoogleraar in het Departement Talen en Culturen (afdeling China) van de Universiteit Gent. Hij is er voorzitter van de onderzoeksgroep ‘East Asian Culture in Perspective: Identity, Historical Consciousness, Modernity’. Daarnaast is hij ook Honorary Professor aan Liaoning University, Volksrepubliek China en Gastprofessor aan Shanghai University, Volksrepubliek China. Tevens is hij bestuurslid van het Belgisch Instituut voor Hogere Chinese Studiën. Hij is voormalig vice-voorzitter van de ‘European Association for Chinese Philosophy’, en van 2016 tot 2022 was hij voorzitter van de ‘European Association for Chinese Studies’. Vanaf 1 september 2024 tot 31 augustus 2027 is hij aan de Universiteit Gent ‘Francqui Onderzoekshoogleraar’. Vanaf januari 2025 is hij Directeur van de Koninklijke Academie voor Overzeese Wetenschappen.
Bart Dessein heeft voornamelijk gepubliceerd over de vroege boeddhistische filosofie en de invloed van de klassieke Chinese filosofie op actueel China.
Recente publicaties:
– Bart Dessein (2023). “Kātyāyanīputra and the Large Commentary (Mahāvibhāṣā). The Development of Abhidharma Literature and of a Sarvāstivāda Self-identity”, in The Routledge Handbook of Indian Buddhist Philosophy. Edited by William Edelglass, Pierre-Julien Harter and Sara McClintock. London and New York: Routledge, pp.172-187.
– Bart Dessein (2022). “Stairs of Stones and Clouds: Dragons, Immortals, and Monks on Mount Lu”, in Thomas Jülch (ed.), Buddhism and Daoism on the Holy Mountains of China, 21-68. Mélanges chinois et bouddhique. Leuven: Peeters.
– Bart Dessein (2022). “Heelheid en Veelheid”, in Marlies de Munck, Herbert De Vriese, Jasper van de Vijver & Geert Van Eekert (ds.), Filosofie als Roeping. Kalmthout: Pelckmans, pp.221-228.
– Bart Dessein (2022). “Temps absolu, temps relatif, et ‘bouddhisme humaniste’, in Mahinda Deegalle (ed.), Dharmayātrā. A Felicitation Volume in Honour of Venerable Tampalawela Dhammaratana. Paris: Nuvis, pp.151-161
– Bart Dessein (2022). “The Chinese translation of Indian Buddhist Verses: Dharmatrāta’s Saṃyuktābhidharmahṛdaya, Za apitan xin lun”, in Jin Siyan and Nicolas de Ribas (eds.), Transferts culturels: Concept et Art. Paris: You Feng, pp.13-22.
