Gegeven of maakbaar? – seminarie 2
€40.00
Hoe maak je een natuurmens?
Jean-Jacques Rousseau en zijn Emile (1762)
- Docent(en): Paul Pelckmans
- Jaar: seminarie
- Datum: 30 november 2024
Description
De ongerepte natuurstaat waar Rousseau zijn lezers graag naar laat wegdromen is per definitie niet maakbaar, maar eerder een oorspronkelijk gegeven waar alle menselijke initiatief alleen maar heilloos van kan afwijken. Emile ou de l’éducation pleit dan ook voor een ‘passieve’ opvoeding, waarin de opvoeder zo weinig mogelijk tussenkomt en de natuur gewoon laat betijen. Bij nader toezien is de hele opzet veel dubbelzinniger en krijgt de kleine Emile vooral te maken met een erg kunstmatige of zelfs getrukeerde natuur, die zijn opvoeder van achter de schermen zorgvuldig weet te regisseren. In de achttiende eeuw moet dat zo discreet omdat alle expliciete autoriteit voor verlichte filosofen onaanvaardbaar oogt. De verwijzing naar de natuur heeft in die zin veel van een alibi, dat Rousseau vooral de kans geeft een even ondernemend als eigengereid programma door te duwen.

Paul Pelckmans (° 1953) is emeritus gewoon hoogleraar Franse en Algemene Literatuur aan de Universiteit Antwerpen. Zijn onderzoek spitste zich vooral toe op de overstap, in de Franse XVIIe en XVIIIe eeuw, van meer traditionele levenshoudingen naar de in de vele opzichten antropologisch unieke levens- en omgangsvormen van onze moderniteit.
Na een tiental Franstalige monografieën voor een meer academisch publiek publiceerde hij daarover ook De wereld van La Fontaine. Fabels en Frankrijk in de 17e eeuw (Vrijdag, 2017), Op wereldreis met Voltaire. Filosofen en Frankrijk in de 18e eeuw (Doorbraak, 20020) en Sterven in brieven. Hiernamaals, afscheid en Verlichting (Ertsberg, 2022).